Tempietto di San Pietro

Donato Bramante.

Donato Bramante (1444 – Rome, 11 maart 1514) was een Italiaanse architect en kunstschilder, die tijdens de Renaissance werkte in Florence en Rome. Zijn beroemdste ontwerp is een eerste bouwplan voor de Sint-Pietersbasiliek in Rome. Bramante wordt, samen met bijvoorbeeld Alberti en Michelangelo, gezien als een van de grootmeesters van de zuivere verhoudingen en de gulden snede tijdens de Renaissance.

 

 

 

 

 

De opdracht.

Tijdens de bouw van de Santa Maria della Pace (voltooid in 1504) kreeg Bramante de opdracht van de Spaanse koning Ferdinand en koningin Isabella om een kerk te bouwen ter nagedachtenis aan de kruisiging van Petrus, een van de apostelen en de eerste paus. Voor hem bouwde Bramante de perfect punt symmetrische cirkelvormige Tempietto. Veel latere architecten gebruikten dit in die tijd unieke bouwwerk als inspiratie.

Omgeving.

Tempietto is gelegen op de binnenplaats van het klooster bij de San Pietro in Montorio. Tempietto is te bereiken via een deur in het klooster of via een poort. Van buiten het klooster is het gebouw nauwelijks te zien op de binnenplaats.

Het was eigenlijk de bedoeling dat het Tempietto op een cirkelvormige binnenplaats met vier kleine kapellen kwam te staan, omringd door een extra cirkelvormige rij zuilen. Deze keuze is gemaakt om het tempeltje samen met zijn omgeving een geheel te laten vormen. Er was echter niet genoeg ruimte om dit idee uit te werken. Een andere rede waardoor dit plan niet is gerealiseerd, is dat Bramante er geen tijd meer voor had, omdat hij andere grote opdrachten had binnengesleept.

Nu is het Tempietto op een binnenplaats geïsoleerd, deze binnenplaats is te klein voor het gebouw en past totaal niet bij het Tempietto door de totaal verschillende elementen in de omringende gebouwen ten opzichte van de tempel.

 

 

Tempietto di San Pietro.

 De plattegrond is een cirkel dat vanuit de oudheid al werd gezien als een teken van goddelijkheid en perfectie. Deze gedachtengang is doorgestroomd naar de middeleeuwen en Renaissance. Het gebouw is geïnspireerd op de romeinse tempel van Vista. Deze tempel werd gebouwd voor het aanbidden van de aarde. Omdat de aarde rond was werd de tempel ook rond. Vanuit deze aarde komt het eten en is dus een grondbeginsel. St. Peter was een hoog priester en een soort koning van het Christendom. St. Peter is dus ook 'de aarde' waarop het gebouw is geïnspireerd.

 

 

St. Peter werd gezien als een held en kreeg daarom de eer om een ronde tempel te krijgen. De dubbele ronde boog boven het beeld staat voor de overwinning net zoals bij de romeinen. In de romeinse godsdienst werd de god Janus gezien als bewaarder van de poort naar de hemel. St. Peter werd ook zo gezien, daardoor wordt hij ook vaak afgebeeld met een sleutel in zijn hand. De verhoging waar St. Peter op staat, staat voor de macht die hij en de kerk hadden, dat is de reden waarom hij hoger staat.

 

Er zijn 2 assen door het verlengde van het gebouw, deze assen worden weer door 2 gedeeld, en die assen worden ook weer door 2 gedeeld. Met dit principe zijn de zuilen geplaatst, er zijn namelijk 16 assen, dus ook 16 zuilen. Volgens Vitruvius was 16 het perfecte getal.

 

Het getal 3 (de vader, de zoon en de heilige geest) en 4 (deling van 16), zijn belangrijke getallen. Daarom zijn er ook 3 ingangen tot het kappeltje en 4 ingangen naar het binnenhof. Verder zijn er 8 ramen, 8 nissen en 48 metropen.

 

 

Verhoudingen in de gevel.